Sasanka Perera
(Initially published in the Sunday Observer, 10 November 2024: https://www.sundayobserver.lk/2024/11/10/news-features/37377/a-govt-of-the-people-for-the-people-by-the-people/)
It was Abraham Lincoln, the 16th US president who is credited for the words I have used in the title of this essay. At Gettysburg in November 1863, he was honoring the soldiers who had died in the US civil war when he noted their sacrifice meant “that the government of the people, by the people, for the people, shall not perish from the earth”. Since then, these words have been used countless times and often out of context of the original historical moment to refer to aspirations and hopes of democracy across the world. Today, 161 years after Lincoln had presented his now famous words, the US is in a very different place politically with Donal Trump as its new president, perhaps the most unprincipled and unethical image of an individual any country could ever aspire to have as its leader in its worst collective nightmare.
But the people in the US have voted decisively and we are not in a position to educate them on their failing political literacy and appalling commonsense. That is because teaching democracy to the world is supposed to be the US’s and other politically powerful countries’ job while listening to such pandering is supposed to be ours – languishing in the periphery of the current dominant world system rendered peripheral by the global politics these same countries have controlled for centuries. But Lincoln’s words make exceptional sense to us today in Sri Lanka today when there is a possibility of creating on the ground exactly what his words meant: a government of the people, for the people, by the people.
A government of the people, for the people, by the people
But how is this possible in a political landscape such as ours which has been mauled by unethical, unprincipled and violent politics and politicians almost since the advent of Independence, but very clearly since the late 1970s? In that situation, our democratic institutions have been either dismantled or dangerously tampered with and unmitigated political violence and seething avarice accompanied by vulgar corruption have been promoted as political and economic rights of the powerful. In other words, we have been rendered a banana republic, but with the blessings of the people themselves who have relentlessly voted in the culprits at both national and regional levels to (mis)govern them. This situation culminated in the country’s economic meltdown that initially began in 2019 and saw its most spectacular upsurge in the form of the popular uprising known as the ‘aragalaya’ in 2022.
But the result of the presidential election and the political and electoral culture it ushered in and remains in place so far, gives some hope in a situation which only a few months ago was an utterly hopeless and unbearable. The presidential election was the most peaceful in the history of the country and the run-up to the parliamentary election slated for the 14th of this month hardly makes a noise to the extent one cannot even gauge where things are going. Some of the worst culprits who dominated the field of corrupt politics for decades have voluntarily decided not to contest elections for fear of losing while others have decided to do so as members of what one can only call a ‘conglomerate of the corrupt and the wicked.’ But they too hardly hold election rallies or large meetings that we were once used to. There is a very real fear among many of these individuals that they may be electorally wiped out. This changed atmosphere is not only emanating from the victory of the National People’s Power candidate in the presidential election, but also due to the criticality and collective self-respect that people themselves acquired as a result of the ‘aragalaya.’
Equally as importantly, the new government with a cabinet of three that President Dissanayake installed have not attempted to do path breaking changes that cannot be done without parliamentary support. Instead, it has done some crucial things such as recalling many of the political appointees masquerading as diplomats in our embassies around the world, appointing competent people to give new life to state sector enterprises – most serving voluntarily without a salary, trying to regulate the rice prices, initiating investigations into crucial corruption cases that had been politically stalled in the recent past, allowing the police do its job without interference, making clear that all dubious deals signed with foreign companies will be revisited to ensure due process has been followed, and so on. If these activities and what is generally outlined in the NPP’s public documents as policy priorities are continued, then, a government of the people, for the people, and by the people is theoretically possible. But, how is it possible on the ground and in reality is the question.
Conscience of the government and the nation
I would like to answer this by summarizing some of the very basic issues I had flagged in the press conference convened in Colombo on 6th November 2024 by the People’s Movement for Renaissance in support of an NPP parliamentary election victory. Many people addressed this gathering. I addressed the meeting without being a member of the JVP, the NPP or any of its 21 constituent groups or even the People’s Movement for Renaissance which organized the press conference. I was and I am a complete outsider to the party politics in this country which has allowed me to retain my Independence in thinking. My basic contention was, there is no question that the NPP must be given the chance to form the next government simply because there is no other choice. All other contenders in terms of political formations and as individuals (in most cases) are either irrelevant or tainted by the corrupt and violent politics of the recent past. They are the reason why we are in the present predicament in the first place. Also, the victory of the NPP at the presidential election marked the first moment in our post-Independence history where a clear change occurred in our electoral politics particularly in the way people think. Here, the victory of Mr. Dissanayake marked a very clear public urge for radical social and political change. It is that change that must be delivered after the parliamentary election, and it can only be done by acquiring a controlling power in parliament.
But no government of the future cannot be given a free hand to do anything it wants. This is the mistake our country has consistently made ever since Independence. We elected people to parliament and local bodies and allowed them to do whatever they wanted including corruption for personal benefit and protected them from the law. We as a nation simply did not care. We would be fools as we have been on many occasions in the past, if we do not learn from the past and our unforgivable mistakes. In this situation, the core role of voters, independent citizens such as myself and many other concerned citizens is not to simply ensure that the NPP forms the next government as it constitutes the only serious group that is delinked from the worst practices of recent politics. More crucially, it should be our business to help the government with ideas and critical reflection that will help in good governance and in finding experts to fill specific vacancies, which it has done reasonably well so far.
On the other hand, we also must self-consciously be the conscience of the government and that of the nation. We simply cannot help NPP to power and then remain silent or be their uncritical mouth pieces as has happened many times in the past with earlier governments. As the government’s and the nation’s conscience, it should be our duty to show the government if it is taking the wrong path, if it is not implementing its policies which we have supported, if it is making wrongful appointments and so on. But this must be a reflective and engaged criticism buttressed with practical alternatives. If the government of the future does not listen, then agitation in whatever form necessary should also be our duty and right.
If the future government is mindful of these conditions and if we are serious about our own collective role as the government’s and the nation’s conscience, then, the theoretical possibility of forming a government of the people, for the people, and by the people can become a reality on the ground. On that day, we can also teach the US and the democracy-preaching regimes of the world with dubious track records how democracy can actually be imagined and established on the ground in real terms. That is why we need hope now. As Sarah Maas has noted, “we need hope, or else we cannot endure.” But hope alone is not enough. To endure, we also need to act on our hopes and convictions, and be vigilant that our hopes are not taken for granted or destroyed.
ජනතාව වෙනුවෙන්, ජනතාව විසින්, පිහිටවූ මහජනතාවගේම රජයක් ද?
A Government of the People, for the People, by the People?
මෙම ලිපියේ මාතෘකාව සඳහා මා යොදා ගත් වචන පෙළ (a Government of the people, for the people, by the people?) මුලින්ම භාවිත කිරීමේ සඳහා ගෞරවය හිමිවන්නේ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ 16 වැනි ජනාධිපතිවරයා වූ ඒබ්රහම් ලින්කන්ට ය. 1863 නොවැම්බරයේ ගෙටිස්බර්ග්හිදී, ඔහු එක්සත් ජනපද සිවිල් යුද්ධයෙන් මියගිය සොල්දාදුවන්ට ගෞරව කරමින් සිටියදී, ඔවුන්ගේ ජිවිත පරිත්යාගයෙන් අදහස් කළේ “ජනතාව වෙනුවෙන්, ජනතාව විසින්, පිහිටවූ මහජනතාවගේම රජයක්, පොලෝ තලයෙන් අතුගෑවී නොවනු ඇත” යන්නයි. එතැන් සිට, මෙම වදන් පෙළ අනේක වාර ගණනක් සහ බොහෝ විට එහි මුල් ඓතිහාසික මොහොතේ සන්දර්භයෙන් බැහැරව ලොව පුරා නොයෙක් තැන්වල ප්රජාතන්ත්රවාදයේ අභිලාෂ සහ බලාපොරොත්තු විස්තර කිරීම උදෙසා යොදා ගෙන ඇත. අද, එනම්, ලින්කන් ඔහුගේ මේ ප්රසිද්ධ වචන ඉදිරිපත් කර වසර 161 කට පසුව, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය ඩොනල් ට්රම්ප් එහි නව ජනාධිපති ලෙස පත්කර ගෙන දේශපාලනික වශයෙන් ඉතා වෙනස් ස්ථානයක සිටී.
නමුත් ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ජනතාව තීරණාත්මක ලෙස ඡන්දය ප්රකාශ කර ඇති අතර ඔවුන්ගේ අසාර්ථක දේශපාලන සාක්ෂරතාවය සහ ගැටළුකාරී ව්යවහාරික බුද්ධිය පිළිබඳව ඔවුන්ව දැනුවත් කිරීමට අපට හැකියාවක් නැත. මක්නිසාද යත්, ලෝකයට ප්රජාතන්ත්රවාදය ඉගැන්වීම එක්සත් ජනපදයේ සහ අනෙකුත් දේශපාලනික වශයෙන් බලවත් රටවල කාර්යය විය යුතු බව අපට කියා දී ඇති අතර, එවැනි නරි බණවලට සවන් දීම ගෝලීය දේශපාලනය විසින් පරිධිය බවට පත් කර ඇති, වත්මන් කේන්ද්රීය ලෝක පද්ධතියේ පරිධියේ ගිලී ගොස් ඇති අප වැනි රටවල ජනයාගේ වගකීම බව ද අපට කියා දී ඇති නිසාය. නමුත් ලින්කන්ගේ වචන වර්තමාන ශ්රී ලංකාවේ අපට සුවිශේෂී ලෙසකින් අර්ථවත් වන්නේ ඔහුගේ වදන්වල අර්ථය නියමාකාරව භූමියේ නිර්මාණය කිරීමේ හැකියාවක් අපට අද දින පවතින බව මෙනෙහි කරන විටය: ‘ජනතාව වෙනුවෙන්, ජනතාව විසින් පිහිටවූ මහජනතාවගේම රජයක්.’
එහෙත් නිදහස ලැබීමේ සිටම පාහේ, නමුත් 1970 ගණන්වල අග භාගයේ සිට ඉතා පැහැදිලිවම සදාචාර විරෝධී, ප්රතිපත්ති විරහිත සහ ප්රචණ්ඩකාරී දේශපාලනයෙන් සහ දේශපාලකයින් විසින් විනාශ කරන ලද අප වැනි දේශපාලන භූමියක මෙය කළ හැක්කේ කෙසේද? එම තත්ත්වය තුළ, අපගේ ප්රජාතන්ත්රවාදී ආයතන එක්කෝ කඩා බිඳ දමා හෝ අනතුරුදායක ලෙස කඩාකප්පල් කර ඇති අතර දේශපාලන ප්රචණ්ඩත්වය අවම කර ඇති අතර, අශිෂ්ට දූෂණය සමඟ ඇති වන අශිෂ්ටත්වය බලවතුන්ගේ දේශපාලන හා ආර්ථික අයිතිවාසිකම් ලෙස ප්රවර්ධනය කර ඇත. වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, අපි කෙසෙල් ජනරජයක් බවට පත් කර ඇත, නමුත් ජාතික හා ප්රාදේශීය මට්ටමින් වැරදිකරුවන්ට (වැරදි) පාලනය කිරීමට නිර්දය ලෙස ඡන්දය දුන් ජනතාවගේම ආශිර්වාදය ඇතිව. මෙම තත්ත්වය 2019 දී ආරම්භ වූ රටේ ආර්ථික බිඳවැටීම තුළ කූටප්රාප්තියට පත් වූ අතර 2022 දී ‘අරගලය’ නමින් හැඳින්වෙන මහජන නැගිටීමේ ස්වරූපයෙන් එහි වඩාත්ම දර්ශනීය නැගීම දුටුවේය.
එහෙත් ජනාධිපතිවරණ ප්රතිඵලය සහ එය ආරම්භ කළ සහ මෙතෙක් ක්රියාත්මකව පවතින දේශපාලන හා මැතිවරණ සංස්කෘතියේ ප්රතිඵලය මීට මාස කිහිපයකට පෙර සම්පූර්ණයෙන්ම බලාපොරොත්තු විරහිත වූත් දරාගත නොහැකි වූත් තත්ත්වයක් තුළ යම් බලාපොරොත්තුවක් ඇති කරයි. ජනාධිපතිවරණය මෙරට ඉතිහාසයේ පැවැති සාමකාමීම මැතිවරණය වූ අතර මේ මස 14 වැනිදා පැවැත්වීමට නියමිත පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයට ආසන්න කාලය තුළ සිදුවන්නේ කොතැනක දැයි සිතා ගැනීමටවත් නොහැකි තරමට සද්දයක් නැති තරම්ය. දශක ගණනාවක් තිස්සේ දූෂිත දේශපාලන ක්ෂේත්රයේ ආධිපත්යය දැරූ නරකම වැරදිකරුවන් පරාජයට බියෙන් මැතිවරණයට ඉදිරිපත් නොවීමට ස්වේච්ඡාවෙන් තීරණය කර ඇති අතර තවත් සමහරු ‘දූෂිතයන්ගේ සහ දුෂ්ටයින්ගේ එකතුවක්’ ලෙස හැඳින්විය හැකි සාමාජිකයින් ලෙස එසේ කිරීමට තීරණය කර ඇත. නමුත් ඔවුන්ද අප පුරුදු වී සිටි මැතිවරණ රැස්වීම් හෝ විශාල රැස්වීම් පවත්වන්නේ නැති තරම්ය. මෙම පුද්ගලයන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙකු තුළ සැබෑ බියක් ඇත්තේ තමන් මැතිවරණයෙන් අතුගා දැමිය හැකි බවයි. මෙම වෙනස් වූ වාතාවරණය මතුවන්නේ ජනාධිපතිවරණ ජාතික ජන බලවේගයේ අපේක්ෂකයාගේ ජයග්රහණයෙන් පමණක් නොව, ‘අරගලය’ නිසා ජනතාව විසින්ම අත්පත් කරගත් විවේචනාත්මකභාවය සහ සාමූහික ආත්ම ගෞරවය නිසා ය.
ඒ හා සමානව වැදගත් වන්නේ, දිසානායක ජනාධිපතිවරයා විසින් පත් කළ තිදෙනෙකුගෙන් යුත් කැබිනට් මණ්ඩලයකින් යුත් නව රජය පාර්ලිමේන්තු සහාය නොමැතිව කළ නොහැකි මාර්ග කඩන වෙනස්කම් කිරීමට උත්සාහ කර නොතිබීමයි. ඒ වෙනුවට, ලොව පුරා සිටින අපේ තානාපති කාර්යාලවල රාජ්ය තාන්ත්රිකයන් ලෙස පෙනී සිටින බොහෝ දේශපාලන පත්වීම් ලැබූවන් ආපසු කැඳවීම, රාජ්ය අංශයේ ව්යවසායන්ට නව පණක් දීමට දක්ෂ පුද්ගලයින් පත් කිරීම – බොහෝ දෙනා වැටුපක් නොමැතිව ස්වේච්ඡාවෙන් සේවය කිරීම, සහල් නියාමනය කිරීමට උත්සාහ කිරීම වැනි තීරණාත්මක දේවල් කිහිපයක් සිදු කර ඇත. මිල ගණන්, පසුගිය කාලයේ දේශපාලනික වශයෙන් ඇනහිට තිබූ තීරනාත්මක දූෂණ සිද්ධීන් සම්බන්ධයෙන් විමර්ශන ආරම්භ කිරීම, පොලිසියට මැදිහත් නොවී තම රාජකාරිය කිරීමට ඉඩ දීම, විදේශීය සමාගම් සමඟ අත්සන් කර ඇති සියලුම සැක සහිත ගනුදෙනු නිසි ක්රියා පටිපාටිය අනුගමනය කර ඇති බව සහතික කිරීම සඳහා නැවත සලකා බලන බව පැහැදිලි කරමින්, ය මත. මෙම ක්රියාකාරකම් සහ සාමාන්යයෙන් NPP හි පොදු ලේඛනවල ප්රතිපත්ති ප්රමුඛතා ලෙස දක්වා ඇති දේ දිගටම කරගෙන යන්නේ නම්, ජනතාවගේ, ජනතාව වෙනුවෙන් සහ ජනතාව විසින් රජයක් න්යායාත්මකව කළ හැකිය. එහෙත්, එය භූමියේ සහ යථාර්ථයේ දී එය කළ හැක්කේ කෙසේද යන්න ප්රශ්නයයි.
ආණ්ඩුවේ සහ ජාතියේ හෘද සාක්ෂිය
NPP පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ ජයග්රහණයක් වෙනුවෙන් පුනරුදය සඳහා වූ ජනතා ව්යාපාරය විසින් 2024 නොවැම්බර් 6 වන දින කොළඹදී කැඳවා තිබූ මාධ්ය හමුවේදී මා විසින් ප්රකාශ කරන ලද මූලික කරුණු කිහිපයක් සාරාංශ කරමින් මෙයට පිළිතුරු දීමට කැමැත්තෙමි. බොහෝ දෙනෙක් මෙම රැස්වීම ඇමතූහ. මා රැස්වීම ඇමතුවේ ජවිපෙ, එන්පීපී හෝ එහි ව්යවස්ථාපිත කණ්ඩායම් 21න් හෝ මාධ්ය සාකච්ඡාව සංවිධානය කළ පුනරුදය සඳහා වූ ජනතා ව්යාපාරයේ සාමාජිකයෙකු නොවීය. මම එදා සහ මම මේ රටේ පක්ෂ දේශපාලනයට සම්පූර්ණයෙන්ම පිටස්තරයෙක් වන අතර එය මට චින්තනයේ ස්වාධීනත්වය රඳවා ගැනීමට ඉඩ සලසයි. මගේ මූලික තර්කය වූයේ වෙනත් විකල්පයක් නොමැති නිසාම මීළඟ ආණ්ඩුව පිහිටුවීමට NPP ට අවස්ථාව ලබා දිය යුතු බවට ප්රශ්නයක් නැත. දේශපාලන හැඩගැසීම් අනුව සහ පුද්ගලයන් වශයෙන් (බොහෝ අවස්ථාවලදී) අනෙකුත් සියලුම තරඟකරුවන් මෑත අතීතයේ දූෂිත සහ ප්රචණ්ඩ දේශපාලනයෙන් අනදාල හෝ කිලිටි වී ඇත. ඒ අය නිසා තමයි අපි දැන් තියෙන අමාරුවේ මුලින්ම ඉන්නේ. එසේම, ජනාධිපතිවරණයෙන් එන්පීපී ජයග්රහණය කිරීම අපගේ පශ්චාත් නිදහස් ඉතිහාසයේ අපගේ මැතිවරණ දේශපාලනයේ විශේෂයෙන් මිනිසුන් සිතන ආකාරයෙහි පැහැදිලි වෙනසක් සිදු වූ පළමු අවස්ථාව සනිටුහන් කළේය. මෙහි දී දිසානායක මහතාගේ ජයග්රහණය සනිටුහන් කළේ රැඩිකල් සමාජ හා දේශපාලන වෙනසක් සඳහා වූ ඉතා පැහැදිලි මහජන ඉල්ලීමකි. පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයෙන් පසු ලබාදිය යුත්තේ එම වෙනස වන අතර එය කළ හැක්කේ පාර්ලිමේන්තුවේ පාලන බලයක් ලබා ගැනීමෙන් පමණි.
නමුත් අනාගතයේ එන කිසිම ආණ්ඩුවකට ඕන දෙයක් කරන්න නිදහසක් දෙන්න බැහැ. නිදහසින් පසු අපේ රට දිගින් දිගටම කරන ලද වරද එයයි. අපි පාර්ලිමේන්තුවට, පළාත් පාලන ආයතනවලට ජනතාව පත් කරලා පුද්ගලික වාසියට දූෂණ ඇතුළු ඕන දෙයක් කරන්න ඉඩ දීලා නීතියෙන් ආරක්ෂා කළා. අපි ජාතියක් ලෙස සරලව ගණන් ගත්තේ නැත. අපි අතීතයේ බොහෝ අවස්ථාවන් වලදී මෙන් මෝඩයන් වනු ඇත, අප අතීතයෙන් සහ අපගේ සමාව දිය නොහැකි වැරදි වලින් ඉගෙන නොගතහොත්. මෙම තත්ත්වය තුළ, ඡන්දදායකයින්ගේ, මා වැනි ස්වාධීන පුරවැසියන්ගේ සහ තවත් බොහෝ සැලකිලිමත් පුරවැසියන්ගේ මූලික කාර්යභාරය වන්නේ මෑත දේශපාලනයේ නරකම භාවිතයන්ගෙන් වෙන් වූ එකම බරපතල කණ්ඩායම වන එන්පීපී ඊළඟ රජය පිහිටුවීම සහතික කිරීම නොවේ. වඩාත් තීරණාත්මක ලෙස, යහපාලනය සඳහා උපකාරී වන අදහස් සහ විවේචනාත්මක ආවර්ජනයකින් රජයට උපකාර කිරීම සහ නිශ්චිත පුරප්පාඩු පිරවීම සඳහා විශේෂඥයින් සොයා ගැනීම සඳහා රජයට උපකාර කිරීම අපගේ ව්යාපාරය විය යුතුය.
අනෙක් අතට, අපි ද ස්වයං දැනුවත්ව ආණ්ඩුවේ සහ ජාතියේ හෘද සාක්ෂිය විය යුතුය. අපට සරලවම NPP බලයට පත් කිරීමට උදව් කර පසුව නිශ්ශබ්දව සිටීමට හෝ පසුගිය රජයන් සමඟ අතීතයේ බොහෝ වාරයක් සිදු වූවාක් මෙන් ඔවුන්ගේ විවේචනාත්මක කටවල් විය නොහැක. ආණ්ඩුව වැරදි මාවතක ගමන් කරන්නේ නම්, අප සහය දුන් ප්රතිපත්ති ක්රියාත්මක නොකරන්නේ නම්, වැරදි පත් කිරීම් කරන්නේ නම් යනාදිය ආණ්ඩුවට පෙන්වා දීම ආණ්ඩුවේ සහ ජාතියේ හෘද සාක්ෂිය ලෙස අපගේ යුතුකම විය යුතුය. නමුත් මෙය ප්රායෝගික විකල්පයන් සමඟින් මුලිනුපුටා දැමූ පරාවර්තක සහ නිරත විවේචනයක් විය යුතුය. අනාගත රජයට ඇහුම්කන් නොදුන්නේ නම් අවශ්ය කුමන ස්වරූපයකින් උද්ඝෝෂණ කිරීමද අපගේ යුතුකම හා අයිතිය විය යුතුය.
අනාගත රජය මෙම තත්ත්වයන් ගැන කල්පනාකාරීව කටයුතු කරන්නේ නම් සහ රජයේ සහ ජාතියේ හෘදසාක්ෂිය ලෙස අපගේම සාමූහික කාර්යභාරය ගැන අප බැරෑරුම් ලෙස කටයුතු කරන්නේ නම්, ජනතාවගේ, ජනතාව වෙනුවෙන් සහ ජනතාව විසින් රජයක් පිහිටුවීමේ න්යායික හැකියාව බවට පත්විය හැකිය. භූමියේ යථාර්ථයක්. එදින, අපට එක්සත් ජනපදයට සහ ලෝකයේ ප්රජාතන්ත්රවාදය දේශනා කරන පාලන තන්ත්රයන්ට ප්රජාතන්ත්රවාදය සැබවින්ම පරිකල්පනය කළ හැකි සහ සැබෑ ලෙස භූමියේ ස්ථාපිත කළ හැකි ආකාරය සැක සහිත වාර්තා සමඟ ඉගැන්විය හැකිය. අපට දැන් බලාපොරොත්තුව අවශ්ය වන්නේ එබැවිනි. සාරා මාස් සඳහන් කර ඇති පරිදි, “අපට බලාපොරොත්තුවක් අවශ්යයි, නැතහොත් අපට විඳදරාගත නොහැක.” නමුත් බලාපොරොත්තුව පමණක් ප්රමාණවත් නොවේ. විඳදරාගැනීමට නම්, අපි අපගේ බලාපොරොත්තු සහ විශ්වාසයන් මත ක්රියා කළ යුතු අතර, අපගේ බලාපොරොත්තු සුළු කොට හෝ විනාශ නොවන බවට සුපරීක්ෂාකාරී විය යුතුය.